11 คลังคำ

pure verbal blindness ถึงปัจจุบันมีรายงานผู้ป่วยแบบคุณซีเป็นร้อยราย ในตอนแรกผู้ป่วยมักถูกส่งมาที่แผนกจิตเวชด้วยเข้าใจผิดว่าเป็นฮิสทีเรีย(Hysteria)หรือแกล้งทำด้วยเหตุเพราะอาการที่แสนแปลกประหลาดนั่นคืออ่านไม่ได้แต่เขียนได้ เรียกชื่อวัตถุได้ ไม่มีอาการของการหลงลืม ประหลาดกว่านั้นคือสามารถจดจำตัวเลข อ่านตัวเลข และบวกลบคูณหารได้เป็นปกติ ปัจจุบันเราเรียกอาการของคุณซีว่า alexia without agraphia แปลตามตัวว่า อ่านไม่ได้โดยที่ยังเขียนได้ เรียกสั้นๆว่า pure alexia

คุณหมอโจเซฟรายงานผู้ป่วยคุณซีในวารสารการแพทย์อย่างเป็นทางการเมื่อปี 1892 เกี่ยวกับ pure alexia นี้ว่าประกอบด้วยอาการ 4 อย่างคือ อ่านไม่ได้ เขียนได้ เรียกชื่อผู้คน วัตถุสิ่งของ รวมทั้งตัวเลขได้ และ สามารถใช้มือคลำตัวอักษรนูนแล้วอ่านได้เป็นปกติ พูดง่ายๆว่าอ่านหนังสือไม่ได้แต่เพียงอย่างเดียวจริงๆ บวกลบเลขก็ยังได้

น่าเสียใจที่คุณซีมีอาการของเส้นเลือดในสมองแตกครั้งใหญ่ในเวลาไม่นานหลังจากนั้นและถึงแก่กรรม จากการผ่าศพเพื่อพิสูจน์การตายและค้นหารอยโรคพบว่าความเสียหายครั้งแรกของสมองที่ทำให้คุณซีอ่านหนังสือไม่ได้เกิดขึ้นที่บริเวณเล็กๆของส่วนที่เรียกว่า occipito-temporal lobe นั่นคือบริเวณสมองส่วนหลังค่อนไปทางด้านข้างของสมองกลีบซ้าย จากการค้นคว้าทางสมองของผู้ป่วยแบบคุณซีด้วยเครื่องมือสมัยใหม่ในยุคปัจจุบันพบว่าศูนย์การรับภาพตัวอักษรที่เรียกว่า verbal visual center ก็มิได้เสียหาย ส่วนที่เสียหายจริงๆเป็นการขาดการติดต่อระหว่างศูนย์การรับภาพตัวอักษรกับศูนย์การแปลความหมายเท่านั้น

สืบเนื่องจากบทความในฉบับที่แล้วว่าสมองของคนเราอ่านสองวิธี วิธีแรกคือการอ่านออกเสียง เวลาสมองพบคำที่พบไม่บ่อยหรือคำใหม่ๆ สมองจะอ่านออกเสียงจากนั้นเสียงที่อ่านจะกระตุ้นการสื่อนำประสาทผ่านไปเส้นทางหนึ่ง(คือ superior temporal gyrus)ไปที่ศูนย์การแปลความหมาย วิธีที่สองคือการอ่านด้วยการแปลภาพคำที่เห็นขึ้นในสมองโดยตรง สมองใช้วิธีนี้กับคำที่อ่านยากหรือคำที่อ่านไม่ตรงตามวิธีอ่านอักขระปกติ สื่อนำประสาทจะถูกกระตุ้นผ่านไปอีกเส้นทางหนึ่ง(คือ middle temporal gyrus)ไปบรรจบที่ศูนย์แปลความหมายอยู่ดี

โดยทั่วไปสมองใช้สองวิธีพร้อมกันเป็นธรรมชาติอยู่แล้ว จากงานค้นคว้าสมัยใหม่พบว่าสมองใช้เวลา 225 มิลลิวินาทีในการแปลความหมายตัวอักษรที่เห็นด้วยการสะกดคำและประมาณ 400 มิลลิวินาทีในการแปลความหมายตัวอักษรที่เห็นด้วยการวาดภาพ ตัวเลขนี้นอกจากจะขัดกับสามัญสำนึกแล้วยังนำไปสู่ข้อสรุปและการค้นพบที่สำคัญมาก 2 ประการ

ประการแรกคืออะไรที่เรียกว่าศูนย์การอ่านมิได้ตั้งขึ้นหรือมีอยู่อย่างโดดๆในสมอง แต่เป็นเครือข่ายวงจรประสาทที่ทำงานเกี่ยวเนื่องและสัมพันธ์กันอย่างซับซ้อน ซึ่งรวมเรียกว่า Letterbox แปลว่าคลังคำ คลังคำเกิดจากการอ่านออกเสียงและสั่งสมคำอ่านและภาพวาดในจิตใจจำนวนมาก มีกลไกแยกแยกองค์ประกอบของคำเป็นกราฟีม มอร์ฟีมและโฟนีมดังที่เล่าให้ฟังในตอนที่แล้ว มีกลไกนำเข้าและนำออก

ประการที่สองคือบทสรุปที่อยากจะบอกกล่าว คลังคำตั้งอยู่ที่สมองกลีบซ้าย ณ บริเวณหนึ่งของ occipito-temporal lobe ซึ่งมีการค้นพบในเวลาต่อมาว่าคลังคำนั้นถูกกระตุ้นให้พัฒนาจนกระทั่งเห็นความแตกต่างได้อย่างชัดเจนเมื่อทารกอายุ 3 เดือน กล่าวคือเมื่อเปรียบเทียบขนาดของคลังคำในทารกที่พ่อแม่อ่านและไม่อ่านหนังสือให้ฟัง คลังคำของทารกที่พ่อแม่อ่านหนังสือให้ฟังทุกวันตั้งแต่แรกเกิดนั้นมีขนาดใหญ่กว่า

แสดงถึงวงจรประสาทที่หนาแน่นและติดต่อเชื่อมโยงระหว่างการอ่านออกเสียงกับมโนภาพที่ดีกว่า