คุณธรรม และที่แต่ละคนมีต่างกันไป ได้แก่ ความสำเร็จจากระดับความสามารถที่แตกต่างกันไป แต่เป็นเรื่องไม่น่าคาดถึงว่าข้อมูลในส่วนที่แสดงความหมายของ “ศักดิ์ศรี” แบบไทยกลับให้แนวทางการเชื่อมโยงสู่ “ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์” ที่เข้าใจตามกรอบแนวคิดเรื่องอัตตาณัติ นั่นคือ “กล้าทำ กล้ารับ”
สรุปว่าในการพิจารณาข้อมูลจากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ แม้จะไม่เข้ากับ “ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์” ตามกรอบแนวคิดเรื่องอัตตาณัติ อันแอบแฝงอยู่ในแนวคิดเรื่องจิตวิญญาณของตะวันตก และแม้จะมีจุดที่ไปเน้นคุณค่าของบุคคลแทน แต่ในที่สุดก็พบองค์ประกอบที่น่าสนใจ
ห็นได้ว่า “ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์” หรือ “ศักดิ์ศรี” ในที่นี้มีความหมายตามที่ใช้ทั่วไป คือ “กล้าทำ กล้ารับ” และ “ศักดิ์ศรีลูกผู้ชาย” ซึ่งสัมพันธ์กับ “กล้าทำ กล้ารับ” ข้อนี้ไม่แน่ใจว่าถ้าเป็นเด็กผู้หญิงจะมีศักดิ์ศรีได้หรือไม่ แต่ประเด็นที่น่าสนใจได้แก่ “กล้าทำ กล้ารับ”
มีเด็กคนหนึ่งนะมองแล้ว คือ มันเป็นเด็กลักษณะเบี่ยงเบนทางเพศที่แบบไม่ทำอะไรเลย มองดูแล้วเด็กคนนี้ไม่มีความสามารถ คือ มองไม่เห็นจุดเด่นของนักเรียน เราต้องเอาเด็กคนนี้มาทำให้เขามีจุดเด่น คือ เด็กบางคนเนี้ย คือ เค้าสามารถแต่งหน้าแต่งตาได้นะครับ คือ สามารถทำอาชีพของเขาได้
เป็นเรื่องของการฝึกจิต ทำสมาธิ และตามกรอบแนวคิดของพระพุทธศาสนา เมื่อมีสมาธิ ก็จะมีปัญญา อย่างไรก็ตาม หากกล่าวโดยกว้าง “จิตวิญญาณ” มีสองความหมาย ได้แก่ ความหมายเชิงศาสนา และ ความหมายเชิงอัตถิภาวะ ในการศึกษาเกี่ยวกับ “จิตวิญญาณ” ในสมัยต้น
เราได้เป็นผู้ให้ ผู้ช่วยเหลือ ได้ช่วยเหลือทุกคน นักเรียนเกิดความเสมอภาค …ไม่ว่าจะร่ำรวยหรือยากจน ดิฉันจะพยายามทำเป็นแบบที่ดีให้กับลูกๆ และก็สอนด้วยค่ะ เพราะว่าบางครั้งเด็กก็ต้องการชี้แนะเหมือนกันทำไมครูต้องทำแบบนี้ ทำไมครูต้องแต่งตัวแบบนี้ ทำไมครูจึงพูดไพเราะ
